Od kompasu słonecznego do systemu DECCA – historia hiperboli w nawigacji

Dysponując zrozumieniem istoty tych zjawisk (teoria) i umiejętnościami (technologia), jest w stanie umieścić własne znaki drogi na powierzchni kuli ziemskiej i w bliskim kosmosie.

Na wystawie prezentowane są dwa rodzaje obiektów: muzealia oraz symulatory czynności nawigacyjnych. Wśród tych pierwszych znajdują się zarówno artefakt archeologiczny, jak i wytwory przemysłowe XX wieku.

Najważniejsze muzealium stanowi odnaleziony przez ekipę prof. Władysława Filipowiaka w 2000 roku w Wolinie, obecnie stanowiący własność Ośrodka Archeologii Średniowiecza Krajów Nadbałtyckich, Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Szczecinie, drewniany dysk datowany na XI wiek, interpretowany współcześnie przez naukowców jako kompas słoneczny. W sali ekspozycyjnej znajdują się także odbiorniki radionawigacyjne systemów nawigacji hiperbolicznej (DECCA, Navigator, Omega, LORAN) oraz współczesny kompas słoneczny i mapy nawigacyjne. Zarówno na dedykowanych systemom radionawigacyjnym mapom, jak i na powierzchniach kompasów słonecznych umieszczona jest rodzina krzywych hiperbolicznych. Wymienione przyrządy nawigacyjne jako historycznie jedyne wykorzystywały tę krzywą w praktyce nawigacyjnej.

Istotnym elementem ekspozycji, decydującym o interaktywnym charakterze przedsięwzięcia, są symulatory czynności nawigacyjnych. Na wielkim ekranie pojawi się dziób łodzi Wikingów oraz zarys horyzontu a na przenośnym urządzeniu multimedialnym symulowane będzie działanie kompasu słonecznego. Urządzenie pozwoli na wirtualną żeglugę po otwartym morzu z zadaniem odnalezienia określonego miejsca.

Innym symulatorem będzie działający równolegle z pierwszym symulator odbiornika radionawigacyjnego Decca Nawigator MK 24 odbierający wirtualny sygnał z łańcucha nadajników systemu DECCA. Od połowy lat 40. do początku obecnego wieku (pojawienie się systemu GPS) systemy radiowe nawigacji hiperbolicznej stanowiły podstawę nawigacyjnej działalności flot wszystkich krajów. Odbiornik ten, działający w czasie rzeczywistym, pozwoli wyznaczyć rzeczywistą pozycję jednostki na wirtualnym morzu.

Celem wystawy jest nauka przez zabawę oraz zainteresowanie gości Muzeum Narodowego w Szczecinie naukami przyrodniczymi, formalnymi i technicznymi. Pierwszy z symulatorów ma zapoznać zwiedzających z nawigacyjnym terminem „kurs”, drugi z terminem „pozycja”. Ekspozycja pozwala poznać zbiór faktów i pojęć związanych z powierzchnią Ziemi i pozornym ruchem Słońca nad horyzontem. W praktycznym wymiarze ma prowadzić do umiejętności samodzielnego wyznaczenia kierunków świata na podstawie cienia gnomonu zarzucanego przez słońce. Ambicją autora wystawy jest ukazanie nawigacji jako nauki fragmentu nowożytnego przyrodoznawstwa europejskiego. Nawigacja to nie historia odkryć geograficznych, ale połączenie koncepcji kartezjańskiego układu współrzędnych, keplerowskich praw ruchu planet i zasad dynamiki Newtona. To wiedza pozostająca w obrębie pojęć, czasu lokalnego, położenia obiektów na niebie oraz znajomości wyróżnionego kierunku. To nie znajomość odkryć geograficznych, lecz znajomość zasad magnetyzmu ziemskiego, zasady zachowania pędu oraz ruchu planet umożliwiało i umożliwia docieranie do celu. Pomiędzy odczytywaniem znaków drogi za pomocą znajomości przyrody i praktyką żeglarską a wykorzystaniem zjawisk fizycznych do orientacji w przestrzeni oraz stworzenia globalnego systemu nawigacyjnego droga wiedzie przez fizykę.

Wystawie towarzyszy bogaty program edukacyjny w formie ścieżek dla dzieci i młodzieży na różnych poziomach kształcenia.

Nowa ekspozycja stała w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Szczecinie jest rezultatem współpracy Akademii Morskiej w Szczecinie oraz Muzeum Morskiego, działu Muzeum Narodowego w Szczecinie. Projekt architektoniczny wystawy przygotowała firma Compono Sp. z o. o.

 

okladka Od kompasu slonecznego do systemu DECCA.jpg

 

Wystawa stała Od kompasu słonecznego do systemu DECCA – historia hiperboli w nawigacji

Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3

otwarcie wystawy: 4 października 2014 (sobota), godzina 18.00
autor koncepcji: dr Tomasz Budzan
kurator: dr Tomasz Budzan (Muzeum Narodowe w Szczecinie)
współpraca: dr inż. Lucjan Gucma prof. AM (Akademia Morska w Szczecinie)
godziny otwarcia: wtorek, środa, czwartek, sobota 10.00–18.00; piątek, niedziela 10.00–16.00
organizatorzy: Muzeum Narodowe w Szczecinie, Akademia Morska w Szczecinie
partnerzy: Autocomp Management, Compono, Bardins
patronat honorowy: Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz

Od kompasu slonecznego do systemu DECCA logosy

  • Od kompasu słonecznego do systemu DECCA – historia hiperboli w nawigacji
  • Autor: Brak danych
  • Od kompasu słonecznego do systemu DECCA – historia hiperboli w nawigacji
  • Autor: Brak danych
  • Od kompasu słonecznego do systemu DECCA – historia hiperboli w nawigacji
  • Autor: Brak danych
  • Od kompasu słonecznego do systemu DECCA – historia hiperboli w nawigacji
  • Autor: Brak danych
  • Od kompasu słonecznego do systemu DECCA – historia hiperboli w nawigacji
  • Autor: Brak danych
  • Od kompasu słonecznego do systemu DECCA – historia hiperboli w nawigacji
  • Autor: Brak danych
  • Od kompasu słonecznego do systemu DECCA – historia hiperboli w nawigacji
  • Autor: Brak danych
  • Od kompasu słonecznego do systemu DECCA – historia hiperboli w nawigacji
  • Autor: Brak danych
  • Od kompasu słonecznego do systemu DECCA – historia hiperboli w nawigacji
  • Autor: Brak danych
  • Od kompasu słonecznego do systemu DECCA – historia hiperboli w nawigacji
  • Autor: Brak danych
  • Od kompasu słonecznego do systemu DECCA – historia hiperboli w nawigacji
  • Autor: Brak danych
  • Od kompasu słonecznego do systemu DECCA – historia hiperboli w nawigacji
  • Autor: Brak danych