Kultury pozaeuropejskie

Początki zbiorów pozaeuropejskich Muzeum Narodowego w Szczecinie sięgają okresu tuż po wojnie, kiedy udało się zabezpieczyć niecałe tysiąc sztuk obiektów etnograficznych pochodzących z krajów pozaeuropejskich, pozostałych po zbiorach dwóch przedwojennych muzeów szczecińskich. Były to przede wszystkim eksponaty pozyskane na terenach dawnych niemieckich kolonii w Afryce i na wyspach Pacyfiku. Większość z nich (718 sztuk) trafiła w 1951 roku do Muzeum Kultur i Sztuki Ludowej w Młocinach koło Warszawy (dzisiejsze Państwowe Muzeum Etnograficzne). W Szczecinie zostały pojedyncze okazy, które znalazły się pod opieką Działu Morskiego ówczesnego Muzeum Pomorza Zachodniego.

Na początku lat 60., gdy Polska Żegluga Morska uruchomiła nowe połączenia z Afryką, zaczęto gromadzić zbiory afrykańskie i nawiązywać kontakty naukowe. Działania te zaowocowały badaniami archeologicznymi prowadzonymi przez muzeum na terenie Republiki Gwinei. Efektem tych wyjazdów i nawiązanych w Afryce kontaktów (m.in. z przedstawicielami linii żeglugowych) jest tysiąc eksponatów muzealnych, które trafiły do Szczecina do połowy lat 70. XX wieku.

Bardzo istotny dla historii gromadzenia zbiorów pozaeuropejskich był przełom lat 70. i 80. W 1976 roku wyruszyła ze Szczecina pierwsza etnologiczna wyprawa do Afryki, której jednym z celów było gromadzenie eksponatów do muzeum w Szczecinie i nad którą muzeum sprawowało merytoryczną opiekę. W 1978 roku pozyskano duży zbiór z Peru, a na początku lat 80. dość szybko zaczęły napływać następne eksponaty – rezultat kolejnych wypraw muzealnych oraz efekt współpracy z licznymi placówkami naukowymi oraz etnologami pracującymi w terenie. Zbiory pozaeuropejskie zaczęły się gwałtowanie powiększać i w 1983 roku powstał Dział Kultur Pozaeuropejskich.

Dziś pozaeuropejskie zbiory Muzeum Narodowego w Szczecinie liczą ponad 36 tysięcy eksponatów, z czego około 25 tysięcy to zabytki archeologiczne z epoki kamienia w Afryce. Kolekcja etnograficzna, licząca ponad 11 tysięcy obiektów, reprezentowana przez eksponaty pochodzące z całego świata, należy do jednej z największych w Polsce. Wyróżnia się tym, że w całości została zgromadzona po roku 1945, w dużym stopniu w wyniku własnych badań prowadzonych w Afryce oraz licznych wypraw do innych części świata. W jej skład wchodzą duże zbiory monograficzne ukazujące kulturę wielu grup, m.in. Dogon (Mali), Somba (Benin), Lobi (Burkina Faso), Malinke (Gwinea), Kirdi (Kamerun) Ye’kuana (Wenezuela), Panare (Wenezuela), Quechua (Peru).

  • Figurka colon, Baule, Wybrzeże Kości Słoniowej, 2. połowa XX w., drewno polichromowane, 25,8 x 8 x 6,5 cm, fot. G. Solecki, A. Piętak
  • Autor: Brak danych
  • Tanka z przedstawieniem Zielonej Tary, Nepal, 2. połowa XX w., tempera, płótno, jedwab, drewno, 99 x 71 cm (samo malowidło 69 x 49 cm), fot. G. Solecki, A. Piętak
  • Autor: Brak danych
  • Tapa, Tonga, 1. połowa XX w., tapa polichromowana, 60,3 x 86,5, fot. B. Grzonka
  • Autor: Brak danych
  • Katagami przedstawiające gałązkę kwitnącej wiśni, Japonia, 2. połowa XIX w., papier, włosy ludzkie, 61 x 41,8 cm, fot. G. Solecki, A. Piętak
  • Autor: Brak danych
  • Korwar, Papua, Indonezja, 2. połowa XX w., drewno, 54,2 x 19 x 18 cm, fot. G. Solecki, A. Piętak
  • Autor: Brak danych
  • Maska do „tańca wiatru”, Tucuna, Brazylia, koniec XX w., tapa, barwniki naturalne, 167 x 70 cm, fot. G. Solecki, A. Piętak
  • Autor: Brak danych
  • Budda Amithaba, Chiny, dyn. Yuan (1279-1368), mosiądz złocony, nefryty, 24,8 x 17,3 x 12,5 cm, fot. G. Solecki, A. Piętak
  • Autor: Brak danych
  • Tsakli (miniaturowe malowidło) przedstawiające buddę Wadżrapani (Diament w Ręce), Mongolia, XIX/XX w., płótno, papier, miedź srebrzona, mosiądz, 9 x 8,3 x 3 cm, fot. G. Solecki, A. Piętak
  • Autor: Brak danych
  • Gau (relikwiarz) z przedstawieniem Mahakala (Czarny Płaszcz), Mongolia, XIX w., brąz złocony, metal, 7,7 x 6,4 x 3 cm, fot. G. Solecki, A. Piętak
  • Autor: Brak danych
  • Budda Ratnasambhawa (Zrodzony z Klejnotu), Mongolia, XIX w., brąz, miedź, 11,1 x 7 x 4,8 cm, fot. G. Solecki, A. Piętak
  • Autor: Brak danych
  • Bęben szczelinowy, Wyspy Admiralicji, Papua-Nowa Gwinea, połowa XIX w., drewno polichromowane, 33 x 113 x 25 cm, fot. G. Solecki, A. Piętak
  • Autor: Brak danych
  • Autor nieznany, Kolonia belgijska, pogranicze Demokratycznej Republiki Kongo i Rwandy, połowa XX w., olej, płótno, drewno, 28,2 x 43 cm, fot. G. Solecki, A. Piętak
  • Autor: Brak danych
  • Yayoroba - lalka z teatru sogo bo, Bamana, Mali, 2. połowa XX w., drewno polichromowane, kamienie sztuczne, gwoździe, sznurek, wys. 81 cm, fot. G. Solecki, A. Piętak
  • Autor: Brak danych
  • Tkanina kente, Akan, Ghana, 2. połowa XX w., bawełna, samodział, 68 x 160 cm, fot. G. Solecki, A. Piętak
  • Autor: Brak danych