www.przyjacielemuzeum.pl

Powstanie i reaktywacja TPMNS

Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Narodowego w Szczecinie (TPMNS) zostało powołane do życia 19 marca 2008 roku. Za główny cel funkcjonowania stowarzyszenia grono założycielskie uznało wspieranie działalności Muzeum Narodowego w Szczecinie i współdziałanie przy jego dalszym rozwoju. Jeszcze w tym samym roku stowarzyszenie nawiązało współpracę z firmą INVESTA Szczecin S.A., która przekazała darowiznę pieniężną na zakup dzieła sztuki do zbiorów szczecińskiego muzeum. Za uzyskane pieniądze zakupiono cenny obraz Chłopska rodzina w izbie autorstwa Augusta Ludwiga Mosta – najwybitniejszego artysty XIX wieku związanego ze Szczecinem i Pomorzem.

 

Ludwig August Most (1807-1883), Chłopska rodzina w izbie (1845)

 

Mimo założenia i zarejestrowania stowarzyszenia oraz szczytnych celów, jakie mu przyświecały, TPMNS nie podjęło de facto realnej działalności statutowej. Punktem zwrotnym stało się Zwyczajne Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia, które odbyło się 8 maja 2013 roku. Podjęto wówczas udaną próbę wznowienia działalności stowarzyszenia. Powołano nowy Zarząd, na czele którego stanął Edward Osina – szczeciński przedsiębiorca i znany miłośnik sztuki, uhonorowany tytułem Mecenasa Kultury Szczecina 2010 przez prezydenta miasta.

Pierwszym owocem funkcjonowania zreaktywowanego towarzystwa było zakupienie 2 grudnia 2014 roku, na aukcji w berlińskim domu aukcyjnym Auctionata, cennego obrazu Portret rodziny Kühn autorstwa Augusta Ludwiga Mosta. Zakupowi przyświecała myśl o wzbogaceniu gromadzonej od wielu lat przez Muzeum Narodowe w Szczecinie kolekcji dzieł tego artysty. Obraz, który powstał w 1844 roku na zamówienie szczecińskiego radcy Emila Kühna, wykonano techniką olejną na płótnie o wymiarach 55 x 68,5 i oznaczono sygnaturą z lewej strony u dołu kompozycji: „LMost 1844”. Pracę odnotowano m.in. w katalogu dzieł Augusta Ludwiga Mosta sporządzonym w 1937 roku przez jego wnuka Petera Paula Mosta. Wpisujące się w konwencję biedermeierowskiej sceny rodzajowej we wnętrzu dzieło jest reprezentacyjnym portretem rodziny zamawiającego.

 

August Ludwig Most - Portret rodziny Kühn

 

Dr Ewa Gwiazdowska i dr Dariusz Kacprzak tak opisują zakupione dzieło:

„Wyjątkowy w twórczości Augusta Ludwiga Mosta obraz, przedstawiający pełną godności, zamożną, wielkomiejską rodzinę mieszczańską, łączy reprezentacyjność zbiorowego portretu z anegdotycznością właściwą scenie rodzajowej we wnętrzu. Uniwersalne idee etosu mieszczańskiego ukazane zostały w formie opowieści, odpowiadającej gustom epoki i dekoracyjnym potrzebom ówczesnych odbiorców. Kunszt warsztatu malarskiego, sposób operowania światłem, staranność modelunku, opracowanie szczegółów w obrazie stanowią potwierdzenie rozkwitu sił twórczych malarza w latach 40. XIX stulecia, kiedy to artysta mógł spokojnie pracować, mając zapewniony byt swój i rodziny dzięki etatowi nauczyciela rysunku w Gimnazjum Mariackim w Szczecinie”.

W kwietniu 2015 roku stowarzyszenie dokonało kolejnego zakupu na rzecz Muzeum Narodowego w Szczecinie – tym razem wybór padł na obraz Jacques'a Chapira Portret – martwa natura z portretem Vincenta van Gogha (olej, płótno, 50x73 cm; na odwrocie na płótnie napis autorski: „Jacques Chapiro / 5 rue Barrault / 1937 Paris XIII / Portrait”).

 

Jacques Chapiro Portret - Martwa natura z portretem Vincenta van Gogha

 

Dr Szymon Piotr Kubiak tak opisuje zakupiony obraz oraz jego autora:

„Jacques Chapiro, właściwie Jakow Szapiro, urodził się 13 czerwca 1897 roku w żydowskiej rodzinie zamieszkującej łotewski Dyneburg. Edukację artystyczną rozpoczął w wieku dziesięciu lat w warsztacie snycersko-rzeźbiarskim ojca, od 1915 roku uczył się w Szkole Sztuk Pięknych w Charkowie, by trzy lata później przenieść się do akademii kijowskiej. Od 1925 roku mieszkał w Paryżu, gdzie związał się z bohemą skupioną wokół słynnej pracowni La Ruche na wzgórzu Montparnasse. Oprócz Łotysza (który zromanizował zapis swego nazwiska) mieszkali tam między innymi Amadeo Modigliani, Chaim Soutine, Marc Chagall, Constantin Brâncuşi, Fernand Léger i Marie Laurencin.

W malarstwie Chapira odbiły się szczególnie ekspresjonistyczne tendencje tego kręgu, uważającego się za spadkobiercę van Gogha. O tej duchowej spuściźnie świadczy zwłaszcza martwa natura z rozsypanymi książkami, wskazująca tytułem na dwa ukazane tu klasyczne już wizerunki: młodzieńczy Autoportret Rembrandta (1630, Nationalmuseum, Sztokholm) oraz słynny Autoportret z zabandażowanym uchem i fajką van Gogha (1889, Stavros Niarchos Collection, Ateny). W ten sposób dzieło holenderskiego mistrza – zapośredniczone pracą innego artysty – znów znalazło się w szczecińskim muzeum”.

Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Narodowego w Szczecinie planuje obecnie kolejne zakupy, kładąc szczególny nacisk na dzieła powstałe w XIX wieku i w pierwszej połowie XX wieku. Stowarzyszenie objęło bowiem patronatem tworzoną obecnie przez szczecińskie muzeum Galerię Sztuki Europejskiej, na którą złożą się prace ze zbiorów własnych muzeum oraz sukcesywnie pozyskiwane depozyty – w tym przede wszystkim pochodzące z kolekcji własnej TPMNS.

Cele i sposoby działania

Nadrzędnym celem stowarzyszenia jest stałe wspieranie działalności Muzeum Narodowego w Szczecinie i współdziałanie przy jego dalszym rozwoju. Zamierzenia te będą realizowane na kilku płaszczyznach, przede wszystkim poprzez:

  • zakup dzieł sztuki, a następnie ich użyczanie lub darowanie Muzeum Narodowemu w Szczecinie,
  • organizowanie imprez oraz działań eksponujących, promujących i wspierających sztukę oraz edukację artystyczną, historyczną i społeczną,
  • wspieranie pracy naukowej w obszarze sztuki oraz historii miasta Szczecina i jego zabytków kultury.

Finansowanie działalności statutowej

Charakter statutowej działalności stowarzyszenia, w tym przede wszystkim zakup dzieł sztuki, wymaga znaczących środków finansowych. Większość z nich pochodzi ze składek wpłacanych raz w roku przez Członków TPMNS, którymi są zarówno osoby fizyczne, jak i firmy. Część środków pochodzi także od podmiotów, które nie będąc członkami Stowarzyszenia, zdecydowały się przekazać na jego rzecz darowizny.

Władze towarzystwa

Zgodnie z aktualnym statutem Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Narodowego w Szczecinie organami TPMNS są Zarząd oraz Komisja Rewizyjna, działające w następującym składzie:

Zarząd TPMNS:

  • Edward Osina – Prezes Zarządu,
  • Elżbieta Andrysiak-Mamos – Wiceprezes Zarządu,
  • Danuta Falkowska – Wiceprezes Zarządu,
  • Elżbieta Malanowska – Wiceprezes Zarządu,
  • Maria Niewęgłowska – Wiceprezes Zarządu,
  • Piotr Szalewicz – Wiceprezes Zarządu,
  • Marek Mikołajczyk - Wiceprezes Zarządu,
  • Agnieszka Herok – Skarbnik,
  • Maciej Luszawski – Sekretarz.

Komisja Rewizyjna TPMNS:

  • Agnieszka Kowalska – Członek Komisji,
  • Wojciech Bal – Członek Komisji,
  • Władysław Walawko – Członek Komisji.